1. Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì?
Căn cứ Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, BHXH là sự bù đắp một phần thu nhập dành cho người lao động khi người lao động bị ốm đau, thai sản hay bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết.
Trong đó, chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần là một trong những quyền lợi mà người tham gia BHXH được hưởng. Đó là việc thanh toán một khoản tiền nhất định cho người lao động đã tham gia đóng BHXH nhưng không tiếp tục tham gia đóng BHXH và không đủ điều kiện hưởng chế độ lương hưu.
2. Đối tượng người lao động được hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, người lao động thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc các trường hợp sau:
- Người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội;
- Người lao động đã đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;
- Người lao động ra nước ngoài để định cư;
- Người lao động đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;
- Người lao động gồm: Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí, khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
3. Quy định về mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Chính phủ quy định mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cụ thể như sau:
- 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;
- 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
- Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
4. Cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần
Căn cứ Khoản 4, Điều 19, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định trợ cấp BHXH 1 lần được chi trả dựa trên thời gian người lao động tham gia BHXH và mức bình quân tiền lương (Mbqtl) tháng đóng BHXH.
Công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần như sau:
Mức hưởng = (1,5 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH trước năm 2014) + (2 x Mbqtl x thời gian tham gia BHXH từ năm 2014)
Lưu ý:
- Trường hợp chưa đóng đủ 1 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương.
- Thời gian tham gia BHXH lẻ: từ 1-6 tháng tính ½ năm; từ 7-11 tháng tính 1 năm.
- Mức hưởng BHXH một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện (Trừ trường hợp bị bệnh hiểm nghèo).
Tuy nhiên, mức bình quân tiền lương của người lao động sẽ phụ thuộc vào việc người lao động đang đóng BHXH theo bậc hệ số nhà nước hay theo mức tiền lương của đơn vị sử dụng lao động tư nhân.
+ Đối với người lao động đóng BHXH theo hệ số nhà nước thì mức bình quân tiền lương theo khu vực nhà nước:
Mức bình quân tiền lương = Tổng số tiền lương tháng đóng BHXH (hệ số x mức lương cơ sở) của T năm cuối trước khi nghỉ việc /(Tx12 tháng)
+ Đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.
Mức bình quân tiền lương = Tổng số tiền lương tháng đóng BHXH/Tổng số tháng đóng BHXH.
Như vậy với cách tính BHXH 1 lần như đã chia sẻ ở trên người lao động có thể chủ động hơn trong việc tính mức hưởng BHXH 1 lần nếu rút. Bên cạnh đó hiện nay NLĐ cũng có thể sử dụng hệ thống tính BHXH 1 lần online để tính nhanh chóng và chính xác.
5. Hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần
Căn cứ Điều 109, Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định hồ sơ hưởng BHXH một lần bao gồm:
- Sổ bảo hiểm xã hội (bản chính)
- Đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH 1 lần theo mẫu 14-hsb
Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:
a) Hộ chiếu do nước ngoài cấp;
b) Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;
c) Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.
Hồ sơ rút bảo hiểm xã hội 1 lần là thủ tục quan trọng người hưởng chế độ cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết trước khi được gửi cho nơi tiếp nhận hồ sơ giải quyết chế độ BHXH 1 lần.
6. Nơi nộp hồ sơ hưởng BHXH 1 lần
Trong trường hợp người lao động đã tham gia BHXH tại địa phương này nhưng sinh sống và tạm trú tại một địa phương khác và chưa biết phải nộp sổ bảo hiểm xã hội ở đâu thì:
Căn cứ theo các quy định tại khoản 2, Điều 1 và Điều 20 Quyết định 636/QĐ-BHXH người lao động sẽ nộp sổ bảo hiểm xã hội kèm trong bộ hồ sơ hưởng BHXH 1 lần cho cơ quan BHXH cấp quận/ huyện hoặc BHXH tỉnh (trong trường hợp BHXH tỉnh được phân cấp giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần) nơi người lao động có hộ khẩu hoặc sổ tạm trú theo quy định của pháp luật.
Như vậy, người lao động đang tạm trú ở địa phương nào thì có thể nộp hồ sơ đăng ký hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần tại cơ quan BHXH của địa phương đó.
6. Hình thức gửi hồ sơ hưởng BHXH 1 lần
Người lao động nộp bộ hồ sơ đầy đủ theo quy định cho cơ quan BHXH huyện/tỉnh nơi cư trú theo 1 trong 3 hình thức sau:
1 – Giao dịch điện tử.
Người hưởng chế độ BHXH 1 lần đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử qua website BHXH Việt Nam. Trường hợp NLĐ đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN có thể gửi hồ sơ điện tử qua phần mềm bảo hiểm xã hội.
Ví dụ: khách hàng sử dụng dịch vụ I-VAN của nhà cung cấp Thaisonsoft có thể gửi nộp hồ sơ qua phần mềm eBH.
2 – Dịch vụ bưu chính công ích được cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước để phục vụ nhiệm vụ đặc thù.
Trong trường hợp người lao động không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử như trên thì có thể gửi bộ hồ sơ giấy qua dịch vụ bưu chính công ích cho cơ quan BHXH.
3 – Người lao động nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH.
7. Thời gian giải quyết hồ sơ BHXH 1 lần
Quy định tại khoản 4, Điều 110, Luật bảo hiểm xã hội 2014 về giải quyết hưởng BHXH 1 lần trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động.
Trường hợp không giải quyết thì cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trong trường hợp người lao động làm đúng thủ tục hưởng BHXH 1 lần và đã nhận được giấy hẹn từ cơ quan BHXH mà vẫn chưa nhận được tiền thì có thể đã có lỗi trong quá trình liên hệ với bạn. Người lao động cần cung cấp thông tin về Phiếu hẹn đến cơ quan BHXH để kiểm tra lại quá trình xử lý hồ sơ, đảm bảo giải quyết kịp thời quyền lợi của người lao động.
Trên đây là bài viết chi tiết về hưởng bảo hiểm xã hội một lần của Luật Hồng Bàng.
Quý Khách hàng nếu cần tư vấn, giải đáp chi tiết hơn cũng như cách thức tiếp cận dịch vụ này, vui lòng liên hệ trực tiếp với Phó giám đốc phụ trách kinh doanh: Luật sư: Nhật Nam qua hotline: 0912.35.65.75, gọi điện đến Tổng đài tư vấn pháp luật miễn phí: 1900 6575 hoặc gửi yêu cầu dịch vụ qua email: lienheluathongbang@gmail.com.
Chúc Quý Khách hàng cùng gia đình mạnh khỏe, an lạc và thành công!
Trân trọng!
Công ty Luật Hồng Bàng./.
